Kişilik Bozuklukları

Kişilik Bozuklukları Hakkında Tüm Merak Edilenler

Psikolojik olarak sağlıklı bir birey kişiliğinin, duygu, düşünce ve davranışlarının farkındadır. Kişilik kavramı sürekli değişen çevresine veya etkisinde kaldığı ortama göre şekillenip uyum sağlayan bir yapıya sahiptir.

Kişilik bozuklukları oldukça yaygındır ve kronik şekillerde de ortaya çıkabilmektedir.Kişilik bozuklukları psikiyatrik açıdan sorun etmekle birlikte diğer çeşitli psikolojik sorunlarında ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır.

Kişilik bozuklukları bireylerde kendilerini genelde destek almayı reddederler,kendisinden daha çok dış çevreyi değiştirmeye odaklanmışlardır, davranışları hakkında kaygı duymaz ve sorgulamazlar, tedaviye ilgisiz ve dirençlidirler.Kişilik bozuklukları oldukça çeşitli oldukları gibi pek çok sebepten kaynaklanabilirler bunlar;

Olağandışı, tuhaf sayılabilicek özellikleri bulunan kişilik bozuklukları yani şizotipal, şizoid, paranoid; Anksiyöz ve endişe barındıran kişilik bozuklukları yani obsessif kompulsif, çekingen ve bağımlı son olarakta duygusal tutarsızlıklar gösteren kişilik bozuklukları yani narsistik, borderline, histriyonik ve antisosyal olarak sınıflandırılmaktadır.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu;

Şizotipal kişilik bozukluğu kendini daha çok iletişim ve düşünce bozuklukları ile belli etmektedir.Dikkat çekici düzeyde tuhaf ve garip bulunan kişilerdir, tuhaf fikirler, yanılsamalar ve derelizasyon(uyum problemleri) gibi durumlar şizotipal bozukluğu yaşayan kişilerin günlük hayatlarının bir parçası haline gelmiştir.

Belirtileri;

Aşırıya kaçan sosyal kaygı (korkular)
Tuhaf inançlar ve büyüsel düşünme biçimleri
Olağan dışı algısal yaşantılar
Garip konuşma şekilleri
Şüphecilik
Kendine özgü genelde tuhaf davranışlar
Çevresi ile iletişim ve ilişki kurma sorunları

Tüm bunların etkisi ile şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişiler topluma tuhaf ve aşırıya kaçan gariplikte gelen düşünce ve davranışları sonucu izole bir yaşam sürerler.Şizotipal bozukluklarda intihar olayları sıkça görülür hatta bu bozukluğa sahip kişilerin %10’u intihar ile yaşamları son verdiği literatürde yer almaktadır.

Tedavisi psikoterapi ve farmakoterapi kullanılarka yapılır, ilaç kullanım aşamaları tedavinin farmakoterapi ayağını oluşturur.

Antisosyal Kişilik Bozukluğu

Sosyal normlara uyma zorluğu çeken, suç eylemleri gerçekleştirebilen olarak tanımlanabilecek bir kişilik bozukluğudur.Erkeklerde görülme ihtimali kadınlarda görülmesi ihtimalinden çok daha yaygındır.

Belirtileri;

Yalan söyleme, kişisel çıkar ve zevkler uğruna başkalarını yanıltma ve zarar görmelerini gözardı etme.
Plansızlık, dürtüsel hareketler
Saldırgan davranışlar ve öfke kontrolsüzlüğü
Sorumsuzluk

Eylemleri sonucu ortaya çıkan olumsuz durumlardan pişmanlık veya rahatsızlık duymamak gibi özetlenebilmektedir.Bunun yanında Antisosyal kişilik bozukluğu tanısı konulabilmesi için bu bozuklukların 15 yaşından önce görülmüş olması gerekmekte ve genel belirtilerin en az 3’ğnğn görülmesi şartı bulunmaktadır.

Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisinde psikoterapi yanında kaygı, depresyon, öfke gibi belirtilerle baş etmek için ilaç tedaviside kullanılır.

Borderline Kişilik Bozukluğu

Borderline (sınırda) kişikik bozukluğu; olağan dışı duygudurum, duygulanım, davranış ve kendilik imajı ile karakterize olmuş bir kişilik  bozukluğudur.

Belirtileri;

Tutarsız bir benlik algısı
Dürtüsel davranarak (anlık ve sonucunu düşünmeden) kendine zarar verme veya riske sokma
Duygularda dengesizlik
Kendini sürekli olarka boşlukta hissetme
Gerçek veya hayali ilişkilerinde bazı durumlardan kaçma
Yoğun öfke ve öfke kontrolsüzlüğü

Tekrarlayan intihar girişimleri veya tehditleri şeklinde kendini göstermektedir.Borderline kişilik bozukluğunda bireyler nerdeyse her zaman bir kriz durumundadır.

Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi;

Kişilik bozuklukları tedavisinde en çok araştırılan bozukluk, borderline kişilik bozukluğudur.Bu hastalar için psikoterapi çalışma alanı oldukça geniş olsada en iyi sonuca ulaşmak için ilaç tedavisi ile desteklenmesi gerekir.

Historiyonik Kişilik Bozukluğu

Kişilik bozukluklarının genelinden farklı olarak bu  bozukluğa sahip kişilerin sürekli heyecanlı, duygusal, dramatik ve dışa dönük davranışları ile karakterize olmuştur.Düşünce ve duygularını abartma eğiliminde olan hastalar düşünce ve davranışları ile oldukça dikkat çekerler.

Bazı belirtileri;

İlgi odağı olmadıklarında rahatsızlık duyarlar,
Abartılı ve gösterişli duygu ifadeleri ,
Duyguları hızlı değişir ve genelde yüzeyseldir,
Telkine yatkınlıkları vardır,
Konuşma biçimleri yavan fakat etkilemeye yöneliktir,
Etkileşmide bulundukları kişileri cinsel açıdan baştan çıakrıcı veya kışkırtıcı davranırlar.

Histriyonik Kişilik bozukluğunun tedavisi;

Hastaların kendi gerçek hislerinin farkındalığının sağlanmaya çalışıdlığı psikoterapi tedavisi kullanılır.Bazı ek durumlarda psikoterapi yanında ilaç tedaviside bu tarz hastaların tedavisinde kullanılabilmektedir.

Narsist Kişilik Bozukluğu

Empati eksikliği, üstünlük düşünceleri, kendine aşırı-abartı önem verme ve kolayca zedelenbilen bir özgüven ile karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur.Diğer kişilik bozukluklarından farklı olarak çocukluktan gösterilen aşırı ilgi ve yanlış ebeveyn davranışları çocuklarda da bu kişilik bozukluğunun sıkça görülmesine sebebiyet vermektedir.

Bazı Belitrileri;

Sınırsız başarı ve sevgi düşünceleri kurarlar bu yönde çevrelerinden beklentileri büyüktür,
Sürekli birşeyleri hakettilkleri inancı vardır,
Empati kurmaktan yoksundurlar,
Çok önemli olduklarını düşünürler ve tüm ilgi-övgünün üzerlerinde olmasını isterler.
Kronik olmakla birlikte tedaviside oldukça güçtür.

Bu hastaların empati geliştirmeleri oldukça güç olduğu için bazen grup terapileride uygulanabilmektedir.

Çekingen Kişilik Bozukluğu

Sosyal açıdan içe dönük, reddedilmeye karşı aşırı hassas ve çok fazla güven duyma ihtiyacı ile öne çıkan hastalar sosyal bir yaşantıya sahip olmayı arzulayıp çekingenlikleir nedeni ile bu sosyal hayatı edinemezler.Aynı zamanda aşağılık kompleksi ile de ilişkilendirilirler.

Bazı belirtileri;

Eleştirilme, reddedilme gibi endişeler barındırma,
İletişimden kaçınma,
Yetersizlik hissi,
Kendini diğerlerinden aşağı görme,
Utanılacak duruma düşecekleri endişesi ile sosyal aktivitelerden kaçınma olarak özetlenebilir.

Çekingen kişilik bozukluğu tedavisi, hastayla terapist arasındaki ilişki güçlendirilerek ilerleyen bir psikoterapi uygulanır.Girişkenlik eğitimleri ve grup tedavileride iyileşmeye götüren önemli tedavi parçalarıdır.Genelde ilaçla tedaviye gerek duyulmasada anksiyete veya depresyon belirtileri gösteren hastalarda ilaçlı tedavide uygulanmaktadır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu

Freud’un bağımlıkık, pasiflik, kendine güvensizlik, cinsellikten korkma vb gibi tarif ettiği oral bağımlı kişilik, bağımlı kişilik bozukluğu ile oldukça örtüşmektedir.Bu bireyler büyük bir özgüven eksikliği yaşarken kendilerini ve kendi ihtiyaçlarını diğerlerinden geride tutmaları ile öne çıkarlar.

Bazı belirtileri;

Sürekli başkalarından destek alma ihtiyacı duyarlar,
Kendi kendine yetemeyeceği korkusu ile sürekli ilişkiler içerisinde bulunma, yalnız kalamama,
Dışlanacağı korkusu ile fikirlerini ve duygularını ifade edememe olarak özetlenebilir.
Tedavisi psikoterapi ile mümkündür.Bazı durumlarda ilaç