Bipolar Bozukluk

Bipolar Bozukluk Hakkında Tüm Merak Edilenler

Bipolar bozukluk diğer adıyla iki uçlu bozukluk iki ayrı hastalık dönemi ile karatkerize olmuş ruhsal bir bozukluktur.Bipolar bozukluğun ikiye ayrılamsının temel nedeni hastanın, hastalık dönemlerinde taşkınlık-manik ve çökkünlük dönemleri ile kendini göstermektedir.Birbine zıt gibi röünürler ve bu iki hastalık dönemide bazı dönemler alevlenme bazende yatışma şekliyle süreci seyreder.Bipolar hastalığın anlaşılması ve hastanın büyük zorluklar çekmesindeki temel sebep bu dönemler harici hastanın yaşamı neredeyse tamamen normale döner.Bazı hastalarda ise aksine günlük hayatı kısmen etkileyen ve kalıntı etkiler olarka görülen belirtilerde bulunabilmektedir.

Hastalık dönemleri ele alındığında, taşkınlık dönemlerinde hastanın duygudurum değişimlerindeki hızlar ve yoğunluklar görülmekle birlikte hasta kontrol altında tutulmazı çok güç coşkulu eylemler serisi halindedir.Bu dönemde hastalar gerçek dışı veya gerçekten uzak fikirlere kapılabilir.Abartılı ve hasta için önemli çeşitli coşkulu düşünce tarzlarınada şahit olunur.Aşırı enerjik hissetme sürekli düşünce değişimi ve düşünceler arası baskın gelme yarışı, uyku gereksinimi duymama hatta hiç uyumama gibi eğilimler gösterebilir, sürekli bir heyecan hali ve eğlenme odaklı tehlkikeli olabilecek eylemlere kalkışmak görülen belirtiler arasındadır.

Diğer bi dönem olan çökkünlük/depresyon dönemi ise alevlenme döneminin tam tersi ile karakterize edilebilir.Mutsuzluk, karamsarlık, özgüvensizlik, umutsuzluk, değersiz-önemsiz hissetme, iştahsızlık ve yine uykusuzluk gibi değişkenler ile seyredebilmekle birlikte depresyonun en önemli ve dikkat edilmesi gereken belirtilerinden olan intihar ve ölüm düşünceleride bu dönemdekendini gösterebilir.Tüm bunların yanısıra bu psikolojik durum bedensel ağrılar ve etkiler ile kendisini gösterebilir.

Bipolar bozukluk toplumun diğer bozukluklara oranla çok daha küçük bir kısmında görülmekte ve herhangi bir cinsiyet ayrımı görülmemektedir.Bipolar bozukluğun her yaş düzeyinde kendini göstrebildiği gibi yaşam boyu devam eden bir sürecide olabilir ve ortalama 20-25 yaş arasında başladığı gözlemlenmiştir.

Bipolar bozukluğu diğer bozukluklardan ayıran bir diğer en büyük özelliği ise ortaya çıkma nedenlerinin büyük ölçüde genetik olması yatmaktadır.Ortlama olarka hastaların üçte ikisi genetik nedenlerle bipolar bozukluğa maruz kalmaktadır.

Genetik nedenler dışında beyinde hücreler arası iletiyi sağlayan kimyasal maddelerin taşınması veya düzey değişimlerinde ortaya çıkan değişimlerden kaynaklanmaktadır. Beyinde gelişen bu bozunumlar hastanın duygu, düşünce, öğrenme, ve eylemlerinin düzenlenmesi ve kontrolünü etkiler.

Stresli veya travmatik çeşitli olaylarda bipolar bozukluğun ortaya çıkmasına nedne olabilirler veya halihazırda var olan sebepleri tetikleyebilirler.Bunlar genelde hastanın çevresinde kişi kaybı, taşınma veya büyük değişiklikler olarak sebep oluşturabilmektedir.

Bipolar bozukluğun seyrindeki en önemli özellik başta bahsedildiği gibi dönemsel olarak büyük değişikler göstermesi ve bir anda parlayabilmesidir.Aynı zamanda bipolar bozuklukta mevsimsellikte görülmektedir bu şu demektir; bipolar hastalar ilkbahar yaz gibi daha sıcak ve hastanın yüseklme dönemlerine imkan sağlayan süreçlerde taşkınlık ve coşkulu yaşam sürerlerken, sonbahar ve kış gibi mevsimlerde tam tersi bir çökkünlük ve durgunluk aşamasına girerler.Bipolar bozukluğu bulunan hastaların yaklaşık dörtte biri’nin alevlenme dönemleri özlellikle yaz ve ilkbahar ayları arasında geçiş süreçlerinde daha da şiddetlenir.Şiddetlenen bu dönemlerde hastalarda, dürtüleri ile hareket etme, öfke patalamaları, saldırganlık eğilimleri, tepkisel davranışlar ve hareketlerde artış gibi özellikelrdeki taşkınlaşma kümsenmeyecek düzeyde şiddetlenmektedir ve dışarıdan kolayca farkedilebilir.Tüm bunların yanı sıra zamana zaman intihar düşünceleri ve intihara yönelik eğilimler görülebilmekte ve en büyük risklerden biri olan hastaların bilinçdışı kendine zarar vermek istedikleri görülebilmektedir.Bu mevsimlerde hastaların dikkatleri daha bozuk olur ve mevsimsel bir seyirleri olan hastaların bu süreçleri yaşama eğilimleri nispeten diğer hastalara göre düşük oranda kalır.

Bipolar bozukluğun tedavisinde ilaç tedavileri büyük önem taşımaktadır.Hastalığın seyretmeye başladığı süreçte ilk 10 yıl gibi süreçler içerisinde bipolar bozukluk dönemlerinin yaşanma sayısı görülen buluntulara göre dört dönem olarak söylenebilmektedir.Daha sonraki süreçlerde ise bu dönemlerin tekrarlanabilmesi 1-2 yıllık süreçlere geriler. Bipolar bozukluk tedavi edilmezse ortalama bir çoşkulu dönem birkaç ay aralıksız sürebilir.Çöküntü dönemlerinde tedaviler uygulanmazsa depresyon süresi en az 6 ay olmak üzere sürebilmektedir.Bu dönemler arasında bazı hastalar tamamen normal durumlarına dönerken, bazı hasataların çökkün ve durgun bir halde oldukları görülebilir ve bazılarının ise hastalık belirtilerinin hiç durmadığı görülebilir. Bazende kısa süreli aralar ile bipolar bozukluk seyrine devam edebilir.

Bipolar bozukluğun belli bir tedavisi olmamakla birlikte her hastaya göre, doktoru ile birlikte ortaklaşa kişisel bir tedavi programı belirlenip uygulanır.Belirlenen bu tedavi progrmın ışığında ilaç tedavilerinin yanı sıra yaşamın düzene sokulması beslenme, uyku durum ve düzenine dikkat edilmesi, madde kullanımlarından kaçılınlması, olumlu davranma ve düşünme becerileri kazandırılıp geliştirilmesi, stresle başa çıkma becerileri öğrenilmesi hastalığın seyri konusunda hastanın da detaylı ve iyi analiz edilmiş bilgilere sahip olması sağlanmaya çalışılmaktadır.

İlaç tedavisi olarak tercih edilen ilaçların başında valproat, antieplileptikler, antipsikotitler, karbamazepin ve en yoğun olarak kullanılan lityum gelmektedir.

Doktor-hasta ilişkisinde hastalara günlük hayatlarında bazı önerilerde bulunulabilir bunlar;

Rahatsız hissedilen ve olunan durumlarda sosyal çevrelerinden güvenilir kişilerle rahatszılıklarını paylaşma
Düzenli uyku durumu geliştirme

Sınırlı miktarda veya hiç alkol tüketimine teşvik

Tetikleyici etkileri olabilen çeşitli uyuşturucu maddelerden kesinlikle uzak durma

Bulunulan ortamlarda stresin azaltıması

Düzenli bir beslenme diyetine sahip olma

Düzenli aktivitelerde buluna

Spor gibi çeşitli egsersizlerin yanında çeşitli nefes egzersilerinin uygulanması

Öfke ve depresyon gibi duygu durumlarla başa çıkmayı öğrenme tavsiyelerinde bulunulabilir.

Günlük rutinlerin belirlenmesi ve düzenli uyulması hastalara mutlaka yardımcı olacaktır. Bu sayede bu dönemleri tetikleyen potansiyel durumlardan dan kaçınılmış olur.

Hastalık dönemi öncesinde belirtileri fark etmek, hastalara bu dönemlerle yüzleşmeden önce müdahale edilmesi ve yatıştırılması açısından oldukça önemlidir.Bu yüzden hastanın sosyal çevresinin ve aile bireylerinin bipolar bozukluk ve belirtileri konusunda eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi gerekmektedir.